ՀԱՄԱՅՆՔՈՒՄԸՆԴԳՐԿՎԱԾ  ԲՆԱԿԱՎԱՅՐԵՐԻ   
ԹԻՎԸ/ԱՆՎԱՆՈՒՄՆԵՐԸ   

8 (Շինուհայր, Հալիձոր, Խոտ, Հարժիս, Տաթև, Սվարանց, Տանձատափ, Քաշունի) 

ՀԱՄԱՅՆՔԻՀԱՇՎԱՌՎԱԾԲՆԱԿՉՈՒԹՅԱՆԹՎԱՔԱՆԱԿԸ (ՄԱՐԴ)  

 6182

ՀԱՄԱՅՆՔԻ ՀԵՌԱՎՈՐՈՒԹՅՈՒՆԸ ՄԱՅՐԱՔԱՂԱՔԻՑ   
(ԿՄ)

 235

ՀԱՄԱՅՆՔԻ ՎԱՐՉԱԿԱՆ ՏԱՐԱԾՔԸ  (ՀԱ)    

 26359.78

ԲԱՐՁՐՈՒԹՅՈՒՆԸ ԾՈՎԻ ՄԱԿԵՐԵՎՈՒՅԹԻՑ (Մ)  

 1500

ՀԱՄԱՅՆՔԻ ՂԵԿԱՎԱՐ   

ՍԱՄՎԵԼ ԼԱԼԱՅԱՆ

ՀԵՌԱԽՈՍԱՅԻՆ ՀԱՄԱՐ  

 (374)93 280 680

ՀԱՄԱՑԱՆՑԱՅԻՆ ՊԱՇՏՈՆԱԿԱՆ ԿԱՅՔԻ ՀԱՍՑԵՆ   

Գլխավոր էջ

Տաթև, համայնք Սյունիքի մարզում։ Ներառում է Տաթև,Շինուհայր,Հարժիս, Խոտ, Հալիձոր, Սվարանց, Տանձատափ և Քաշունի գյուղերը։ Համայնքը ստեղծվել է 2015 թվականի նոյեմբերի 24-ին ՀՀ Ազգային Ժողովում համայնքների խոշորացման օրինագծով։ ԿենտրոնըՇինուհայրգյուղն է։

Համայնքի բնակչությունը կազմում է 6182 մարդ։ Բնակչությամբ ամենամեծը Շինուհայր գյուղն է (2762 մարդ), ամենափոքրը՝ Քաշունին (13 մարդ)։[1][2]

Տաթև համայնքը գտնվում է Հայաստանի Սյունիքի մարզում՝ հանրապետության հարավային հատվածում։ Այն հայտնի է ոչ միայն իր գեղեցիկ բնությամբ, այլև բացառիկ պատմական ու մշակութային ժառանգությամբ։

Տաթևը որպես բնակավայր և հոգևոր կենտրոն ունի հինավուրց պատմություն։ Տարածքն ունեցել է բնակեցվածություն դեռևս հնագույն ժամանակներից՝ ինչի մասին վկայում են այստեղ գտնված հնագիտական գտածոները։ Սակայն Տաթևի ամենանշանավոր դարաշրջանը սկսվում է միջնադարում՝ հատկապես IX-XVII դարերում։

Տաթևի անվանումը, ըստ ավանդության, գալիս է «Տա՛ թև» բառերից։ Ըստ հինավուրց պատմության՝ երբ մի սարկավագ ցանկացել է բարձրանալ ժայռից, աղոթել է՝ ասելով՝ «Տա՛ թև, Աստված», և թռչել է ժայռից։ Այս առասպելը նաև խորհրդանշում է Տաթևի հոգևոր վերելքը։

Տաթևի վանքային համալիրը, որը կառուցվել է IX դարում, հանդիսանում է ոչ միայն հոգևոր, այլև մշակութային և կրթական կենտրոն։ X-XV դարերում այստեղ գործել է Տաթևի համալսարանը՝ միջնադարյան Հայաստանի խոշորագույն կրթական հաստատություններից մեկը։ Հենց այստեղ են աշխատել հայտնի գրողներ, փիլիսոփաներ ու պատմաբաններ, ինչպիսիք են Գրիգոր Տաթևացին։

Վանքն իր ճարտարապետական յուրահատկություններով հիացրել է դարերի ճամփան անցած այցելուներին։ Այն կառուցված է տուֆից և բազալտից՝ ներառելով մի քանի եկեղեցիներ, գավիթներ, զանգակատներ, ինչպես նաև՝ գաղտնի ճանապարհներ։

Խորհրդային տարիներին Տաթևը մասամբ մոռացության էր մատնվել, սակայն անկախությունից հետո այն կրկին վերածվեց զբոսաշրջային կարևոր կետերից մեկի։ Տաթևի վերածննդին մեծապես նպաստեց «Տաթևի թևեր» ճոպանուղու կառուցումը՝ աշխարհում ամենաերկար երկաթալարային ճոպանուղին (հաստատված Գինեսի ռեկորդների գրքում), որը բացվել է 2010 թվականին։

       Տաթև համայնքի տարածքը հյուսիսից դեպի հարավ-արևելք ձգվում է եռաբլրի սարահարթից և տարածվում դեպի Որոտան գետի անդնդախոր ձորը, ձորով շարունակվում դեպի հարավ-արևմուտք: Հարավարևելյան ու հարավային մասում գետի աջ ափի այգիներից վեր, ձորալանջին փռված թփուտային տարածություններն են՝ սահմանակից խիտ անտառին: Տաթև համայնքի վարչական տարածքում են գտնվում Տաթևեր ճոպանուղին (գ.Հալիձոր, գ.Տաթև), Սատանայի կամուրջը (գ.Տաթև), Տաթևի վանական համալիրը (գ.Տաթև): Համայնքի տարածքում գտնվում է չօգտագո րծվող օդանավակայան (գ.Խոտ): Համայնքի տարածքում գտնվում է խոշոր էլեկտրական ենթակայան (Շինուհայրի ենթակայանը): Ձորի մեջ առկա է 2 հատ փոքր հզորության էլեկտրակայան, որոնք ձգվում են դեպի հարավ՝ դարձյալ Որոտանիձորը՝ «Զուվարի» այգիները, իսկ էլեկտրակայաններից դեպի հյուսիս սահմանագիծը հանդիսանում է Գորիս տանող ճանապարհը:

      Համայնքն ունի շատ կտրտվածության դաշտեր, բլուրներ, ձորեր, ձորակներ, լեռներ, անհարթ տարածություններ: Ցածրագույն կետը Որոտանի ափն է՝ 800-900 մետր բարձրությամբ, բարձրագույն կետը Եռաբլրի սարալանջում հասնում է 2000-2100 մետրի: Համայնքից երևում է գեղեցիկ բնապատկեր: Արևմտյան կողմում Զանգեզուրի լեռնաշղթայի մի մասն է՝ Արամազդ գագաթով (3392մ), հարավային կողմում` Բարգուշատի անտառապատ մասը: Արևելյան կողմում հեռվում երևում է Արցախի լեռնաշղթայի մի մասը:

      Բնակլիմայական պայմանները փոփոխական են և ոչ բարենպաստ գյուղատնտեսության համար: Դաշտերը հիմնականում ոռոգովի չեն և բերքատվությունը մեծ կախում ունի տարվա տեղումներից: Ձմեռը ցուրտ է, բքաշունչ: Ամառը զով է, երբեմն էլ շոգ ու երաշտ: Ձորում գարունը շուտ է բացվում, աշունը ուշ վերջանում: Ձնածածկույթը Եռաբլրի տարածքում տևական է լինում, ուղեկցվում բքի վերածվող ուժեղ քամիներով: Երբեմն փակվում են ճանապարհները, դադարում է երթևեկությունը: Գարնանը լինում են տեղատարափ անձրևներ: Տարվա մեծ մասը մառախուղը Որոտանի ձորի անբաժան ընկերակիցն է: Համայնքը հարուստ է տարածքում գտնվող տարբեր ժամանակներին կառուցված պատմամշակութային հուշարձաններով: Դրանցից որպես խոշորներ առանձնանում են «Տաթևի Անապատը» (գ. Տաթև) և «Հալիձորի Հարանց Մեծ Անապատը» (գ. Հալիձոր):

Մթնոլորտային տեղումների միջին տարեկան քանակը (մմ)

600-800

Օդի նվազագույն ջերմաստիճանը ձմռանը (⁰C)

-15

Օդի առավելագույն ջերմաստիճանը ամռանը (⁰C)

+30

1.Համայնքում ընդգրկված բնակավայրերը և դրանց հեռավորությունը համայնքի կենտրոնից

Շինուհար  /համայնքիկենտրոն/, 1.2)Խոտ /2.5կմ/, 1.3)Հալիձոր/4.5կմ/, 1.4) Տաթև /19կմ/, 1.5) Հարժիս /18կմ/ , 1.6) Սվարանց/22կմ/, 1.7) Տանձատափ /23կմ/, 1.8) Քաշունի /28կմ/,

2. Նախկին (ՀԽՍՀ) վարչականշրջանիանվանումը

 Գորիս

3. Համայնքի հեռավորությունը (համայնքի կենտրոնից)՝

3.1) մայրաքաղաքից (կմ)

 235

3.2) մարզկենտրոնից (կմ)

81

3.3) պետական սահմանից ուղիղ գծով (կմ)

15 

3.4) նախկին շրջկենտրոնից (կմ)

19

3.5) միջպետական նշանակության ավտոճանապարհից (կմ)

 0 

4. Համայնքի բարձրությունը ծովի մակերևույթից (մ)

1500

5. Համայնքի վարչական տարածքը (քառ. կմ/հա)

 26359.78

6. Սահմանակից համայնքների անվանումները

Գորիս, Սիսիան,Կապան, Ադրբեջանի Հանրապետություն

7. Համայնքապետարանի էլեկտրոնային փոստի հասցեն

tatevsyunik@mail.ru

8. Համացանցային պաշտոնական կայքի հասցեն

 www.tatevhamaynq.am

9. Համայնքի ղեկավարի հեռախոսահամարը

 093-280-680

10. Համայնքապետարանի հեռախոսահամարը

+284-95-530

11. Համայնքի հեռախոսային կոդը

 0284

12. Համայնքում փոստային բաժանմունքի առկայությունը (այո, ոչ)

 այո

13. Համայնքապետարանի փոստային դասիչը

3213

14. Հաստատված գլխավոր հատակագծի առկայությունը (այո, ոչ)

Այո

15. Քաղաքացիների սպասարկման գրասենյակի առկայությունը (այո, ոչ)

Այո /մեկ պատուհան/

 2025

1. Մշտական բնակչության թվաքանակը

6182

2. Գրանցված ծնունդների քանակը

62 

3. Մահացության դեպքերի քանակը

50 

4. Ամուսնությունների քանակը

27  

5. Ամուսնալուծությունների քանակը

2 

6. Տնային տնտեսությունների թիվը

1100

7. Նպաստառու տնային տնտեսությունների քանակը

177

8. Կենսաթոշակառուների քանակը

791 

9. Հաշմանդամություն ունեցող անձանց քանակը

295 

2025

1. Ակումբ-գրադարանների քանակը

2

2. Արվեստի դպրոցների քանակը

0

3. Երաժշտական դպրոցների քանակը

1

4. Նախադպրոցական հիմնարկների քանակը

5

5. Հանրակրթական դպրոցների քանակը

7

6.Նախնական մասնագիտական (արհեստագործական) ուսումնական հաստատությունների քանակը

0

7. Միջին մասնագիտական ուսումնական հաստատությունների քանակը

0

8. Բարձրագույն ուսումնական հաստատությունների քանակը

0

9. Մարզադպրոցների քանակը

0

2025

1. Համայնքի բնակարանային ֆոնդի ընդհանուր մակերեսը (մ2)

5689600 -

2. Բազմաբնակարան շենքերի ընդհանուր թիվը

19

3. Բնակելի տների (առանձնատների) ընդհանուր թիվը

1350

2025

1. Հողեր, ընդամենը (հա)

2. Գյուղատնտեսական նշանակության հողեր (հա)

21305,32

3. Բնակավայրերի ընդհանուր տարածքը (հա)

568,96

4. Խոշոր եղջերավոր անասունների գլխաքանակը

3323 

5. Մանր եղջերավոր անասունների (ոչխար և այծ) գլխաքանակը

7219

6. Խոզերի գլուխաքանակը

560

7. Գյուղատնտեսական տեխնիկա /համայնքային/

5 

7.1 տրակտորներ (քանակը)

2 

7.2 կոմբայններ (քանակը)

3 

8. Գյուղացիական տնտեսությունների թիվը

1100 

1. Էլեկտրական ենթակայանների քանակը

1

2. Համայնքում գազիֆիկացման առկայությունը (այո, ոչ)

այո /Շինուհայր, Խոտ, Հարժիս բնակավայրեր/

3. Համայնքում աղբավայրի առկայությունը (այո, ոչ)

ոչ

4. Գերեզմանատան առկայությունը համայնքում (այո, ոչ)

այո

5. Համայնքային ենթակայության ճանապարհների ընդհանուր երկարությունը (կմ)

20

6. Կոմունալ և ճանապարհաշինական տեխնիկայի առկայությունը /համայնքային/                     

6.1 Ինքնաթափ բեռնատար մեքենաների քանակը

1

6.2 Էքսկավատորների քանակը

1

6.3 Ջրցանների քանակը

0

6.4 Գրեյդերների քանակը

1

6.5 Աղբատար մեքենաների քանակը

1

6.6 Բազմաֆունկցիոնալ կոմունալ մեքենաների քանակը

0

6.7 Վակուումային փոշեկուլ մեքենաների քանակը

0

6.8 Ավտոաշտարակների քանակը

0

7. Համայնքի տարածքով անցնող միջպետական և հանրապետական նշանակության ավտոճանապարհների ընդհանուր երկարությունը (կմ)

42

8. Համայնքի տարածքում գործող առևտրային բանկերի մասնաճյուղերի առկայությունը (այո, ոչ) և դրանց քանակը

ոչ

9. Ներհամայնքային երթուղիների առկայությունը (այո, ոչ)

այո

Ընդունված բյուջե

Փաստացի

1. Ընդամենը եկամուտներ*

340455.2

322649.5

2. Հարկային եկամուտներ, ընդամենը

87582.2

69776.5

այդ թվում`

Գույքային հարկեր անշարժ գույքից

19146.9

13549.8

 Գույքային հարկեր այլ գույքից

24872.7 

24533.7 

3. Պաշտոնական տրանսֆերտներ, ընդամենը

252873.0

252873.0

3.1 դոտացիա

252219.4

252219.4

3.2 սուբվենցիա

653.6

653.6

Ընդունված բյուջե

Փաստացի

1. Ընդամենը ծախսեր

341413.0

293035.2

Ընդունված բյուջե

Փաստացի

1. Ընդամենը ֆոնդային բյուջեի եկամուտները

107802.7

71665.0

Մուտք հողի օտարումից

20659.0 

20659.0

Ընդունված բյուջե

Փաստացի

1. Ընդամենը ծախսեր

129414.6 

53486.6 

1. Համայնքապետարանի աշխատողների թվաքանակը, մարդ 

46

 որից` 

 1.1 համայնքայինծառայողներ

 16

2. Ապարատի պահպանման ծախսերը, ընդամենը (հազ. դրամ)

 143058.5

3. Ավագանու անդամների թվաքանակը

 15